
در زمستان، به سرعت تمام پنجرهها، درها و مشبندها را بهمنظور جلوگیری از نفوذ سرما میبندیم. این اقدام منطقی بهنظر میرسد، اما از نظر ایجاد آبوهوا درونی مطلوب در منزل شما کارآمد نیست. حتی در زمستان، تهویه مناسب منزل اهمیت فراوانی دارد. آیا به دنبال بهترین روش تهویه منزل در زمستان هستید؟ این مقاله را مطالعه کنید.
چرا در زمستان هنوز نیاز است خانه خود را تهویه کنید؟
زمستان زمانی است که بسیاری از مردم ترجیح میدهند در داخل خانه بمانند؛ جایی که گرم و دنج است. این زمان مناسبی است تا خود را از دنیای بیرون جدا کنید، پردهها را ببندید و در کنار آتش آرام بگیرید.
اگرچه این عمل میتواند راهی دلپذیر برای گریختن از سرمای هوا باشد، اما مهم است که فضا را بهطور کامل مهر و موم نکنید! دلیل این امر آن است که هوای داخل خانه به سرعت میتواند بایر و آلوده شود. با گذشت زمان، این وضعیت میتواند شرایط سلامتی را بدتر کرده و منجر به تراکم رطوبت و رشد کپک گردد. پس چگونه میتوانید از این مشکل پیشگیری کنید؟ با تهویه مناسب خانه خود!
یک محیط آلوده و مرطوب زمینه رشد قارچها را فراهم کرده و میتواند منجر به بروز مشکلات سلامتی مانند سردرد، اختلالات خواب، آلرژی و مشکلات تنفسی شود. از این رو، جایگزینی هوای آلوده و مرطوب داخلی با هوای تازه بیرونی، بهویژه در شرایطی که امکان باز کردن پنجرهها یا توری ها وجود ندارد، اهمیت ویژهای دارد. تهویه مناسب، هوای تازه را وارد و ضایعات و رطوبت را از بین میبرد.
برای آشنایی با نکاتی در خصوص تهویه صحیح خانه و پیشگیری از بروز این خطرات، به ادامه مطلب توجه کنید.
چرا کیفیت هوای داخل ساختمان در زمستان کاهش مییابد؟
در فصل زمستان، برای جلوگیری از ورود سرما و کاهش هزینههای انرژی، ساختمانها با عایقبندی بهینه و درب و پنجرههای با کارایی بالا، هرچه بیشتر غیرقابل نفوذ شدهاند. این کاهش تبادل هوا باعث میشود که ساکنان ساختمان مقدار بیشتری از هوای در گردش – که تازه نیست – را تنفس کنند. این هوا علاوه بر گرما، گرد و غبار، گرده گیاهان، هاگهای کپک، آلایندهها و بوها را نیز حمل میکند. با گردش مداوم این آلایندهها در محیط بسته طی فصل زمستان، غلظت آلودگیهای موجود در هوا افزایش مییابد.
برخی از اثرات نامطلوب کیفیت پایین هوا بهصورت فوری، کوتاه مدت و قابل درمان ظاهر میشوند، اما قرار گرفتن در معرض این آلودگیها در بلندمدت میتواند منجر به مشکلات جدیتری شود. طبق گزارش سازمان حفاظت از محیط زیست ایالات متحده، کیفیت نامطلوب هوای داخلی در زمستان میتواند شرایط تنفسی مانند آسم را تشدید کرده و خطر ابتلا به ذاتالریه و سایر مشکلات مجاری تنفسی فوقانی را افزایش دهد. همچنین، قرار گرفتن طولانیمدت در معرض این آلایندهها میتواند موجب بروز سرطان و افزایش خطر بیماریهای قلبی شود.
کیفیت پایین هوای داخلی در زمستان نهتنها سلامت افراد را تهدید میکند، بلکه هزینههای قابل توجهی نیز برای کسبوکارها در پی دارد. هزینههای درمانی کارکنان بیمار، افزایش غیبتها و کاهش قابل ملاحظه بهرهوری نیروی کار از جمله این پیامدها هستند. حتی اگر کارکنان بیمار در محل کار حاضر شوند، به دلیل علائمی مانند آبریزش بینی و سوزش چشم، نمیتوانند با حداکثر بازدهی فعالیت کنند.
راهکارهای تهویه صحیح در زمستان
ما باید در فصل های سرد خانههای خود را گرم نگه داریم؛ بنابراین، باز کردن پنجره بهتنهایی از نظر صرفهجویی انرژی کارآمد نیست. با این حال، تهویه صحیح در فصل زمستان میتواند به حفظ حداکثر گرما کمک کرده و تضمین کند که هوا بهطور مؤثر جابجا شود.
بسیاری از افراد اشتباه میکنند و پنجرههای خود را بهطور جزئی برای مدت طولانی باز نگه میدارند. این عمل بهطور قابل توجهی سرعت تبادل هوا را کاهش میدهد و مسیر مناسبی برای خروج گرما فراهم میآورد. این موضوع بهویژه برای پنجرههایی که مستقیماً بالای رادیاتورها قرار دارند صادق است. باز کردن کامل پنجرهها برای مدت کوتاه بسیار کارآمدتر بوده و بهترین روش برای تعویض سریع هوا در منزل شما محسوب میشود.
برای حفظ تهویه مناسب در زمستان بدون از دست دادن گرما، راهکارهای متعددی وجود دارد. در وهلهی اول، تمیز کردن و نگهداری منظم سیستم تهویه، از جمله فیلترها، کانالها و دریچهها، بسیار مهم است. فیلترهای کثیف یا مسدود میتوانند جریان هوا را محدود کرده و کارایی سیستم تهویه را بهشدت کاهش دهند. استفاده از سیستمهای تهویه مکانیکی مانند تهویه با بازیافت حرارت (HRV) یا تهویه با بازیافت انرژی (ERV) نیز گزینهی مناسبی است. این سیستمها علاوه بر حذف هوای کهنه، هوای تازه را وارد کرده، آن را پیش از ورود گرم کرده و از هدررفت گرما جلوگیری میکنند. همچنین، باز کردن پنجرهها برای چند دقیقه در روز، حتی در هوای سرد، میتواند هوای داخل را تازه کند بدون اینکه تأثیر قابلتوجهی بر دمای محیط داشته باشد.
تازه کردن هوا همان مفهوم تهویه نیست
بسیاری بر این باورند که تهویه تنها به معنای باز کردن موقت یک پنجره یا در است. اما در واقع، این عمل صرفاً هوای تازه کردن محسوب میشود و کافی نیست تا جریان پیوسته هوای سالم در منزل تأمین شود.
باز کردن پنجره بدون شک اقدامی مثبت است؛ اما بلافاصله پس از بسته شدن آن، کیفیت هوا به سرعت کاهش مییابد. بنابراین، ضروری است که همواره هوای تازه به مقدار کافی در منزل وجود داشته باشد و هوای آلوده از بین برود.
در فصول سرما، بهدلیل تمایل همه به گرما و آسایش، پنجرهها بسته شده و سیستم گرمایشی روشن میشود؛ در حالی که گرما و راحتی حاصل میشود، اما این وضعیت از نظر سلامتی چندان مطلوب نیست. بدون آنکه متوجه شوید، در منزل شما انواع آلودگی ها تولید میشود. به مرور زمان، هوای داخلی حاوی رطوبت زیاد، دیاکسید کربن و سایر مواد مضر میشود. آشپزی و سیگار کشیدن نمونههای شناخته شدهای هستند، اما شستشو، دوش گرفتن، تعریق و حتی تنفس نیز منجر به تولید حجم زیادی بخار آب در روز میشوند. اگر حیوان خانگی دارید، میزان رطوبت معمولاً حتی بالاتر خواهد بود.
راهکارهایی برای بهبود کیفیت هوای داخلی در فصل زمستان
خوشبختانه میتوان کیفیت هوای داخل ساختمان را حتی در زمستان نیز بهبود بخشید. در ادامه، برخی از راهکارهای مؤثر برای تهویه هوای محیطهای مسکونی، تجاری و صنعتی ارائه شده است:
- تمیزی را حفظ کنید
تمیز نگه داشتن محیط ساختمان، بهویژه در فصل زمستان، ضروری است. گردگیری با استفاده از ماسکهای فیلتردار و جاروبرقیهای مجهز به فیلتر HEPA به کاهش آلایندههای معلق مانند کپک، گرده گیاهان و مایتهای گرد و غبار کمک میکند. همچنین، استفاده از محصولات پاککننده غیرسمی توصیه میشود. در صورت لزوم استفاده از مواد شیمیایی قوی، باید اطمینان حاصل شود که محیط موردنظر بهخوبی تهویه شده تا از ماندگاری بخارات سمی جلوگیری شود. - کانالهای تهویه را بررسی کنید
تجمع گرد و غبار و آلودگی در کانالهای تهویه میتواند موجب انتقال این آلایندهها به هوای داخلی شود. بنابراین، لازم است کانالهای هوا بهصورت دورهای بررسی و در صورت نیاز تمیز و درزگیری شوند. - به فیلترهای هوا توجه کنید
فیلترهای سیستم تهویه مطبوع نقش حیاتی در جلوگیری از ورود آلایندههای هوا دارند. اما برای عملکرد مناسب، بهویژه در زمستان که سیستم گرمایشی بهطور مداوم کار میکند، باید بهصورت منظم نگهداری شوند. فیلترهای کثیف یکی از عوامل اصلی کاهش کیفیت هوای داخلی هستند. بنابراین، بررسی و تعویض بهموقع آنها ضروری است. همچنین، هنگام نصب فیلترها باید از قرارگیری صحیح و عدم وجود فضای خالی در اطراف آنها اطمینان حاصل کرد تا از عبور هوای غیرتصفیهشده جلوگیری شود. - ارتقای فیلترهای هوا را در نظر بگیرید
با مشورت یک متخصص سیستمهای تهویه، میتوان بررسی کرد که آیا استفاده از فیلترهایی با درجه کارایی بالاتر (MERV) امکانپذیر و مقرونبهصرفه است یا خیر. فیلترهای باکیفیتتر میتوانند ذرات بسیار ریز آلاینده را که برای سلامتی مضر هستند، بهتر جذب کنند. - منابع آلودگی را حذف کنید
همانطور که در مورد مواد شوینده سمی باید دقت شود، حذف سایر منابع آلودگی هوای داخلی نیز میتواند تأثیر بسزایی در بهبود کیفیت هوا داشته باشد. بهعنوان مثال، انتشار گازهای مضر از تجهیزات قدیمی را میتوان با نگهداری و سرویسهای منظم کاهش داد. همچنین، درزگیری یا پوششدهی مواد حاوی آزبست بسیار ضروری است. حذف یا کاهش منابع آلودگی داخلی معمولاً مقرونبهصرفهتر از افزایش تهویه است، زیرا افزایش تهویه میتواند مصرف انرژی را بالا ببرد. - تهویه را افزایش دهید
یکی از راههای بدیهی برای کاهش آلودگی هوای داخلی، افزایش ورود هوای تازه است. علائم تهویه نامناسب شامل ایجاد بخار روی دیوارها و پنجرهها، هوای سنگین، نقاط کپکزده، تجهیزات گرمایشی یا سرمایشی آلوده و بوی نامطبوع در بدو ورود به ساختمان است. باید به مناطق خاصی که نیاز به تهویه بیشتر دارند، توجه ویژهای شود. در غیر این صورت، آلایندههایی که طی فرآیندهایی مانند رنگآمیزی، سنبادهکاری، جوشکاری یا پختوپز تولید میشوند، میتوانند در سراسر ساختمان منتشر شوند. - از دستگاه تصفیه هوا استفاده کنید
استفاده از تصفیهکنندههای هوا مخصوص محیطهای تجاری ممکن است مفید باشد، اما باید توجه داشت که برخی از این دستگاهها تنها ذرات معلق را جذب میکنند. برای حذف گازها، بوها و مواد شیمیایی، فیلترهای کربن فعال موردنیاز است. برخی از فناوریهای پیشرفته، امکان جذب و از بین بردن آلایندههایی مانند باکتریها، ویروسها، گرده گیاهان، دود، شوره حیوانات و سایر آلایندهها را فراهم میکنند. انتخاب دستگاه مناسب باید با درنظرگرفتن عواملی مانند سطح آلودگی، میزان حساسیت افراد و ابعاد فضا انجام شود. - نصب و نگهداری سیستمهای تهویه با بازیافت انرژی
این سیستمها، که به مبدلهای حرارتی هوا نیز شناخته میشوند، هوای آلوده داخل را خارج کرده و هوای تازه را بدون مصرف انرژی اضافی وارد ساختمان میکنند. این روش، علاوه بر کاهش آلودگی، به حفظ گرمای داخلی نیز کمک میکند. همچنین، در فصل تابستان، رطوبت اضافی ساختمان را کاهش میدهند و میتوان آنها را با رطوبتسنجهایی که میزان رطوبت محیط را تشخیص میدهند، تنظیم کرد. - رطوبت هوا را افزایش دهید
علاوه بر آلودگی هوا، خشکی بیش از حد هوای زمستانی نیز میتواند باعث ناراحتی و بیماری شود. دستگاههای رطوبتساز با تزریق بخار آب به کانالهای گرمایش، میزان رطوبت هوا را افزایش داده و الکتریسیته ساکن را کاهش میدهند. این امر باعث میشود افراد احساس راحتی بیشتری داشته باشند و از خشکی گلو و بینی جلوگیری شود. همچنین، کنترل مناسب رطوبت میتواند رشد مایتهای گرد و غبار، کپک و قارچ را مهار کند.
مشکلات رایج تهویه در زمستان
در فصل زمستان، بسیاری از صاحبان خانه با مشکلات تهویهای مواجه میشوند که بر کیفیت هوای داخلی تأثیر میگذارد. یکی از مشکلات رایج، ایجاد بخار و شبنم روی پنجرهها است که در اثر تماس هوای گرم داخلی با سطوح سرد اتفاق میافتد. این مسئله میتواند منجر به رشد کپک و آسیب به قاب پنجرهها شود. مشکل دیگر، جریان هوای ناکافی است که باعث ایجاد احساس خفگی، رکود هوا و افزایش خطر آلایندههای معلق میشود. علاوه بر این، عایقبندی نامناسب یا درزهای موجود در ساختمان ممکن است باعث نشت هوا شده و ضمن هدررفت انرژی، تهویه نامطلوبی را به دنبال داشته باشد.
چگونه میتوان از سرمای بیش از حد اتاقها در عین حفظ تهویه مناسب جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از سرمای بیش از حد اتاقها در عین حفظ تهویه مناسب، لازم است تعادل مناسبی بین ورود هوای تازه و کاهش اتلاف حرارت برقرار شود. یکی از روشهای دستیابی به این هدف، تنظیم سیستم تهویه برای اطمینان از جریان هوای کافی اما کنترلشده است. علاوه بر این، درزگیری منافذ و شکافهای موجود در پنجرهها، درها و دیوارها میتواند از اتلاف غیرضروری گرما جلوگیری کند. استفاده از فیلمهای عایق پنجره یا پردههای حرارتی نیز میتواند به حفظ گرما کمک کند، در حالی که همچنان تهویه مناسب را امکانپذیر میسازد. در نهایت، استفاده از پنکههای سقفی با تنظیمات کم میتواند به گردش هوا کمک کند بدون اینکه احساس سرمای ناخوشایندی ایجاد شود.
مزایای توجه به تهویه در فصل زمستان چیست؟
توجه به تهویه در فصل زمستان مزایای متعددی دارد. در وهله اول، تهویه مناسب به حفظ یک محیط داخلی سالم کمک میکند، زیرا آلایندهها، مواد آلرژیزا و رطوبت اضافی را از بین میبرد. این امر میتواند احتمال بروز مشکلات تنفسی و آلرژیها را کاهش دهد. دوم، تهویه کافی مانع از تجمع هوای کهنه و بوی نامطبوع شده و فضایی دلپذیرتر را فراهم میآورد. علاوه بر این، حفظ تهویه مناسب از رشد کپک و قارچ که در محیطهای مرطوب رشد میکنند، جلوگیری میکند. در نهایت، تهویه صحیح موجب صرفهجویی در انرژی میشود، زیرا جریان هوای بهینه را تضمین کرده و نیاز به گرمایش بیش از حد را کاهش میدهد.
بهترین روش تهویه منزل در زمستان چیست؟
بهترین راه برای تهویه منزل، اطمینان از باز بودن همیشگی دهانههای هوا حتی در زمستان و تنظیم پیشفرض سیستم تهویه بر روی حالت اول است. سیستم تهویه خود را بهطور منظم سرویس و تمیز کنید. شما میتوانید خودتان نیز دهانهها را تمیز کنید تا از عملکرد بهینه سیستم اطمینان حاصل شود.
علاوه بر این، حتماً هنگام دوش گرفتن یا آشپزی از تهویه اضافی استفاده کنید. در هنگام آشپزی، هود تهویه را روشن کرده و پس از اتمام پخت، سیستم تهویه را حداقل به مدت یک ساعت در بالاترین حالت قرار دهید. این توصیه همچنین در هنگام دوش گرفتن صدق میکند.
آیا در منزل خود دارای سیستم بازیابی حرارت (MVHR) هستید؟ این سیستم هوای آلوده داخلی را خارج کرده و هوای تازه و گرم شده بیرونی را وارد منزل میکند. بدین ترتیب، میتوانید در زمستان بهراحتی تهویه کنید بدون آنکه نگران مصرف انرژی باشید.
تهویه مکانیکی: راهکاری مؤثر برای تهویهی هوای داخلی
تهویهی مکانیکی یک راهحل جایگزین عالی برای تهویهی فضاهای داخلی محسوب میشود. این سیستم نهتنها در تمام طول سال قابل استفاده است، بلکه در کنار سیستمهای تهویهی مطبوع (HVAC) نیز بهخوبی عمل میکند. سیستمهای تهویهی سراسری، از جمله تهویهی بازیابی انرژی (ERV) و تهویه بازیابی حرارت (HRV)، قابلیت تهویه منازل، ساختمانها و سایر فضاهای داخلی را در تمامی فصول سال، از جمله زمستانهای سرد، فراهم میکنند. انتخاب بهترین سیستم برای هر فضا بستگی به نیازهای خاص تهویهی آن محیط دارد.
تهویه مکانیکی چیست؟
یک سیستم تهویه مکانیکی در سطح کل ساختمان یا خانه، بهطور هماهنگ با سیستم HVAC موجود کار میکند. این سیستمها با استفاده از فنهای سیستم تهویه مطبوع، هوای تازه را از طریق کانالکشی و در نهایت از طریق دریچه تهویه هوا به داخل فضا هدایت میکنند.
بسیاری از ما در خانههای خود از سیستمهای تهویه موضعی مانند هواکشهای حمام یا هودهای آشپزخانه برای حذف رطوبت اضافی و دود استفاده میکنیم. سیستمهای تهویه سراسری نیز بر اساس همین اصل، اما در مقیاسی وسیعتر، عمل میکنند.
نصب این سیستمها نسبتاً آسان است و تنها به اضافه کردن دستگاه تهویه به سیستم HVAC و امکان اجرای کانالکشی به بیرون نیاز دارد. این سیستمها علاوه بر نگهداری کمهزینه، بازدهی بالایی دارند، زیرا تا زمانی که فعال باشند، هوایی تازه و پاکیزه را در محیط فراهم میکنند.
همانطور که اشاره شد، دو نوع سیستم تهویهی مکانیکی سراسری وجود دارد که باید برای فضای خود در نظر بگیرید: سیستمهای بازیابی حرارت (HRV) و سیستمهای بازیابی انرژی (ERV).
کدام سیستم برای تهویه زمستانی مناسبتر است؟
سیستمهای تهویه بازیابی حرارت (HRV)
این سیستمها هوای کهنه و آلوده را از داخل خانه خارج کرده و همزمان هوای تازه را از بیرون وارد میکنند. اما نکتهی کلیدی اینجاست که بدون نیاز به تولید گرما، هوای ورودی را گرم میکنند. این کار از طریق بازیابی گرمای هوای خروجی و انتقال آن به هوای ورودی انجام میشود که موجب بهینهسازی مصرف انرژی میگردد.
فرایند انتقال حرارت در این سیستم به گونهای طراحی شده که هوای کهنه و هوای تازه هرگز با یکدیگر مخلوط نمیشوند و بدین ترتیب تنها هوای پاکیزه وارد محیط زندگی میشود. این سیستمها با کاهش مصرف انرژی، باعث صرفهجویی در هزینههای انرژی شده و در کوتاهمدت و بلندمدت یک سرمایهگذاری هوشمندانه محسوب میشوند. اصلی ترین تجهیز برای پیاده سازی این سیستمها یک هیتر کانالی است.
سیستمهای تهویهی بازیابی انرژی (ERV)
با اینکه سیستمهای HRV دارای مزایای متعددی هستند، اما برای همهی فضاها مناسب نیستند. برای خانههایی که در مناطقی با زمستانهای خشک قرار دارند، استفاده از سیستم تهویهی بازیابی انرژی (ERV) گزینهی بهتری محسوب میشود. این سیستمها نیز مانند HRV، هوای کهنه را خارج کرده و هوای تازه را وارد محیط میکنند.
تفاوت کلیدی بین این دو سیستم در توانایی ERV در انتقال رطوبت است. این سیستمها به حفظ سطح مطلوب رطوبت در فضای داخلی کمک کرده و در عین حال مصرف انرژی را کاهش میدهند.
در ماههای سرد و خشک زمستان، سیستم ERV به حفظ رطوبت در محیط داخلی کمک میکند. همچنین در ماههای گرم و مرطوب تابستان، رطوبت اضافی هوای ورودی را قبل از ورود به خانه کاهش میدهد. این قابلیت باعث کاهش فشار بر سیستمهای تهویهی مطبوع شده و بازدهی آنها را افزایش میدهد. بنابراین، اگر میزان رطوبت فضای داخلی برای شما دغدغه است، انتخاب سیستم ERV میتواند تصمیم مناسبی باشد.
چگونه میتوان تهویه مناسب را در خانه حفظ کرد؟
برای حفظ تهویه مناسب در خانه، صاحبان منازل باید اولویت خود را بر نگهداری منظم سیستمهای تهویه و رسیدگی فوری به مشکلات احتمالی قرار دهند. این اقدامات شامل تمیز کردن یا تعویض فیلترها، بررسی مجاری هوا برای جلوگیری از انسداد و اطمینان از جریان هوای مناسب در سراسر خانه است. همچنین، نظارت بر سطح رطوبت داخلی و استفاده از رطوبتگیر یا رطوبتساز در صورت لزوم میتواند به حفظ شرایط ایدهآل کمک کند. آگاهی از اصول صحیح تهویه و اجرای مداوم آنها نقش مهمی در ایجاد محیطی سالم و راحت در فصل زمستان خواهد داشت.
نتیجهگیری
کیفیت هوای داخلی در زمستان تحت تأثیر عواملی مانند شدت و مدت فصل سرما، سن و ابعاد ساختمان، تعداد ساکنان، فرآیندهای انجامشده در فضا و نحوه تقسیمبندی داخلی آن قرار دارد. اگر در مورد کیفیت هوای ساختمان خود نگرانی دارید، مشورت با یک متخصص سیستمهای تهویه تجاری میتواند راهکارهای مناسبی برای ایجاد محیطی سالمتر در فصل زمستان ارائه دهد.