دمپر حجم هوای متغیر

واحد پایه ترمینال حجم هوای متغیر ، یا همان VAV باکس، شامل دمپر، سنسور جریان بوده و متناسب با کاربری، می توانند مجهز به تجهیزات کنترلی متفاوتی باشند. این پایانه ها با توجه به بازخوردی که از ترموستات داخل اتاق می گیرد، حجم هوای مورد نیاز فضا را تنظیم می کنند.

این پایانه ها قادر هستند که هوای گرم و سرد را بطور همزمان به فضا برسانند. در شرایطی که اینگونه پایانه ها برای کنترل هوای گرم و سرد استفاده می شوند، باید از ترموستات دوکاره و سنسور سنجش دمای هوا در ورودی و همچنین کنترل های تغییر سیستم از سرمایش به گرمایش بالعکس استفاده شود. معمولا دمپر حجم متغیر هوا در فضاهای داخلی ساختمانهایی که بار سرمایشی ثابتی داشته و به گرمایش نیازی ندارند، بکار گرفته میشود.

این محصول یکی از انواع دمپر صنعتی محسوب میشود که شرکت پخش نیرو طراحی و تولید میکند.

سیستم های VAV گزینه ی مناسبی برای بهینه سازی مصرف انرژی در فضاهای ساختمان هستند. همچنین برای تغذیه هوای معین و ترکیب مناسب رطوبت و هوا نیز مناسبند. برای اطلاعات کامل حتما مقاله VAV چیست را مطالعه نمایید.

دمپرهای VAV که به معنی حجم هوای متغیر هستند به منظور متغیر بودن پیوسته هوای محیط استفاده می شوند. بدیهی است که با تغییر کردن هوا و دمای اتاق و همچنین رطوبت و دی اکسید کربن تولید شده توسط افراد، هوای اتاق دائما درحال تغییر است و نیاز به جریان متناوب دارد. این کار به وسیله ی سنسور co2 که شاخص خوبی در کیفیت هوا ایجاد میکند، صورت می گیرد.

از نظر سیستم گرمایشی اتاق مثل تابش نور و اشعه خورشید و سایر موارد گرما زا این دمپرها مناسب است که هوای گرم را تعویض نماید. دمپر vav این سیستم گرمایش و سرمایش محیط را تعویض و کنترل میکند که با قرار گیری فن با دور متغیر و کاهش در قدرت فن می شود که در انرژی و هزینه صرفه جویی می شود و اقتصادی است. با باز و بسته شدن دمپر VAV و کنترل جریان هوا و دمای مناسبی در اتاق قابل کنترل می شود.

شرکت پخش نیرو سپهر مهار تولید کننده انواع دمپر هوا برای کاربردهای مختلف میباشد.

کاربرد های دمپر vav

ادارات و مجتمع های تجاری و مسکونی و آزمایشگاهی و فضاهای کلین روم برای کنترل میزان حجم هوا و فشار اتاق یا کانال مربوطه، دقت کنترل بالا، برای سرعت هوای بین ۲ الی ۱۰ متر بر ثانیه نیز مناسب است.

مزایای دمپرهای حجم هوا متغیر

از مزایای VAV باکس میتوان به ایجاد صدا و نویز کمتر، کاهش قابل توجه مصرف انرژی فن، قابلیت کنترل دما و رطوبت، کم شدن استهلاک تجهیزات مرتبط مثل فن و کمپرسور اشاره کرد.

اجزای کنترل کننده VAV Box

• با استفاده از برنامه ی نرافزاری PC-Tool برای  تست هایی همانند: عملکرد سیستم کنترل کننده ی جریان هوا،کنترل  یونیورسال که از سنسور اختلاف فشار مجزا تشکیل شده، کنترل مجزا و اکچویتور مجزا برای کاربردهای خاص
• کنترل گر فشرده یا کامپکت که از یک  سنسور اندازه گیری اختلاف فشار تشکیل شده و کنترل و اکچویتور به صورت یک جا می باشد.

قیمت دمپر vav

قیمت دمپر حجم متغیر هوا یا همان VAV Box تابع عواملی همچون ظرفیت هوادهی آن، آپشن ها و تکنولوژی های بکار رفته در آن ، جنس صفحات و نوع پره ها، قیمت روز ورق، موتور های الکتریکی که شرکت پخش نیرو با توجه به کیفیت محصول همیشه مارک بلیمو را پیشنهاد می کند مرتبط است. همچنین قیمت بروز ورق های گالوانیزه نیز بر قیمت آن موثر است.

اجزای داخلی VAV Box

این دمپر از بخش های مستطیلی و دایره ای طراحی شده است که در بخش مستطیلی شکل بدنه از جنس ورق فولاد گالوانیزه است و ساختار پره ها آلومینیومی مدل ایرفولی مخالف با پراب های از جنس آلومینیوم با اندازه گیری اختلاف فشار در دو طرف فلنچ به صورت + است. سیستم انتقال نیروی آن به جهت حرکت پره هاست که مدل تک پره در گرد و چند پره در مستطیل است.شفت آن نیز از جنس فولاد گالوانیزه است.

در دمپر دایره ای vav بدنه آن نیز همانند مستطیلی شکل از جنس ورق فولاد گالوانیزه است و پره آن نیز از همین جنس است که به صورت تک پره ای می باشد. پراب های آن برای اندازه گیری فشار دارای پلاستیک هوابند است که در دو طرف دمپر بدون فلنچ و همچنین امکان نصب فلنچ در دو طرف، وجود دارد. شفت آن نیز از متریال فولاد گالوانیزه است.

به طور کلی می توان گفت محدودیتی در جنس این دمپرها نیست و می شود تماما گالوانیزه و یا استیل و یا آلومنیوم ساخته شود.

• ورودی (Inlet): محل ورود هوا از کانال اصلی به باکس VAV است. ورودی‌ها می‌توانند گرد (برای سایزهای کوچک‌تر) یا مستطیلی (برای سایزهای بزرگ‌تر) باشند.
• دمپر (Damper): یک صفحه فلزی متحرک است که با باز و بسته شدن، جریان هوا را مسدود یا اجازه عبور می‌دهد. دمپرها می‌توانند از نوع تیغه مخالف (opposed blade) باشند که کنترل خطی‌تر و افت فشار کمتری دارند.
• محرک (Actuator): به محور دمپر متصل است و آن را می‌چرخاند تا موقعیت دمپر را تنظیم کند. محرک‌ها سیگنال‌های کنترلی را از ترموستات یا کنترل‌کننده دریافت می‌کنند.
• حسگر جریان هوا (Airflow Sensor): در ورودی باکس قرار دارد و با اندازه‌گیری اختلاف فشار (مانند لوله‌های پیتوت یا سنسورهای چندربع‌نمایی)، سرعت و نرخ جریان هوا را محاسبه می‌کند. این حسگر به دمپر کمک می‌کند تا جریان هوا را در نرخ حداکثر، حداقل یا ثابت حفظ کند.
• کویل بازگرمایش (Reheat Coil – اختیاری): برای گرم کردن هوای خروجی از باکس استفاده می‌شود. این کویل‌ها می‌توانند برقی یا هیدرونیکی (با آب گرم) باشند و اغلب برای زون‌های پیرامونی که نیاز به گرمایش بیشتری دارند، به کار می‌روند.
• فن (در باکس‌های فن‌دار – اختیاری): در برخی VAV Boxها (Fan-Powered) یک فن کوچک وجود دارد که هوا را از فضای اتاق یا پلنوم سقف می‌کشد و آن را با جریان اصلی هوا مخلوط می‌کند. این کار باعث کاهش نیاز به گرمایش اضافی، حفظ حجم هوای ثابت و جلوگیری از “دمپ کردن” هوای سرد می‌شود.
• فیلتر (در باکس‌های فن‌دار – اختیاری): برای جلوگیری از ورود گرد و غبار به فن یا کویل گرمایشی در باکس‌های فن‌دار که هوا را از پلنوم سقف می‌کشند، فیلتر تعبیه می‌شود.
• عایق‌بندی و بدنه: بدنه VAV Box معمولاً از ورق گالوانیزه ساخته شده و با عایق‌هایی مانند فایبرگلاس دوتایی یا فوم سلول بسته (Thermopure®) عایق‌بندی می‌شود تا از نشت هوا و انتقال صدا جلوگیری کند.
• کنترل‌کننده‌ها (Controllers): معمولاً در کنار محرک نصب می‌شوند. این کنترل‌کننده‌ها اطلاعات دما را از ترموستات دریافت کرده و استراتژی برنامه‌ریزی شده‌ای برای باز و بسته کردن دمپر دارند. کنترل‌کننده‌ها می‌توانند پنوماتیکی (بادی)، الکترونیکی (آنالوگ) یا دیجیتالی (DDC) باشند. کنترل‌کننده‌های DDC امکان ارتباط دوطرفه با سیستم اتوماسیون ساختمان (BAS) را فراهم می‌کنند.

انواع دمپر حجم هوای متغیر (VAV Box)

باکس‌های VAV در انواع مختلفی طراحی و تولید می‌شوند که هر یک برای کاربردهای خاصی بهینه‌سازی شده‌اند. انتخاب نوع مناسب VAV Box بستگی به نیازهای حرارتی، بودجه، و پیچیدگی کنترل مورد نظر دارد.

باکس‌های وابسته به فشار (Pressure Dependent) در مقابل مستقل از فشار (Pressure Independent)

این دو نوع، تفاوت اساسی در نحوه کنترل جریان هوا دارند:

• باکس‌های وابسته به فشار (Pressure Dependent): در این نوع، نرخ جریان هوا با تغییر فشار ورودی به باکس (در کانال اصلی) تغییر می‌کند. کنترل دمپر تنها بر اساس دما است و این می‌تواند منجر به نوسانات دما و صدای بیش از حد شود. این نوع کنترل کمتر مطلوب است و به دلیل عدم پایداری جریان هوا، دقت کمتری دارد.
• باکس‌های مستقل از فشار (Pressure Independent): این نوع رایج‌تر است و از یک کنترل‌کننده جریان برای حفظ نرخ جریان ثابت استفاده می‌کند، بدون توجه به تغییرات فشار ورودی سیستم. این باکس‌ها با استفاده از حسگر جریان هوا، موقعیت دمپر را به گونه‌ای تنظیم می‌کنند که دبی هوای مورد نظر، مستقل از نوسانات فشار کانال، تأمین شود. این ویژگی، تهویه یکنواخت‌تر و راحت‌تری را فراهم می‌کند و بهینه‌سازی انرژی را بهبود می‌بخشد.

نکته طلایی: در طراحی سیستم VAV، همواره به دنبال باکس‌های مستقل از فشار باشید؛ این انتخاب، تضمین‌کننده پایداری، دقت و آسایش بی‌نظیر در تهویه مطبوع است.

باکس‌های تک کاناله (Single Duct Terminal VAV Box)

ساده‌ترین و رایج‌ترین نوع VAV Box هستند که به یک کانال هوای تأمین‌شده از هواساز مرکزی متصل می‌شوند. این باکس‌ها می‌توانند تنها برای سرمایش پیکربندی شوند یا همراه با کویل بازگرمایش (reheating coil) برای تأمین گرمایش نیز به کار روند. در حالت سرمایش، دمپر باز می‌شود تا هوای خنک بیشتری وارد شود و در حالت گرمایش (با کویل بازگرمایش)، هوای خنک به حداقل می‌رسد و کویل فعال می‌شود تا هوای گرم را تأمین کند.

باکس‌های فن‌دار (Fan-Powered Terminal VAV Box – Parallel and Series)

این باکس‌ها علاوه بر دمپر اصلی، دارای یک فن داخلی نیز هستند که به بهبود توزیع هوا و کاهش نیاز به بازگرمایش کمک می‌کند. دو نوع اصلی فن‌دار وجود دارد:

• فن‌دار موازی (Parallel Fan-Powered): فن در این نوع، به موازات جریان هوای اصلی قرار گرفته و تنها در حالت گرمایش فعال می‌شود. این فن، هوای گرم‌تر را از پلنوم سقف یا هوای برگشتی به داخل باکس می‌کشد و آن را با حداقل جریان هوای اولیه مخلوط می‌کند. این کار باعث صرفه‌جویی در انرژی بازگرمایش می‌شود، اما ممکن است به دلیل روشن و خاموش شدن فن، نوسانات صوتی ایجاد کند.
• فن‌دار سری (Series Fan-Powered): فن در این نوع، در مسیر جریان هوای اصلی (سری) قرار دارد و در تمام مدت کارکرد سیستم (در حالت اشغال) روشن است. این فن، هوای اولیه و هوای برگشتی را با هم مخلوط کرده و به فضا می‌فرستد. مزیت اصلی آن، حفظ جریان هوای ثابت و سطح صدای یکنواخت است، اما به دلیل کارکرد مداوم فن، مصرف انرژی فن آن بیشتر از نوع موازی است.

باکس‌های دو کاناله (Dual Ducted Terminal VAV Box)

این سیستم‌ها از دو کانال مجزا (یکی برای هوای گرم یا خنثی و دیگری برای هوای سرد) برای تهویه فضا استفاده می‌کنند. در این باکس‌ها، دمپرهای مستقل برای هر کانال وجود دارد که با تنظیم نسبت هوای گرم و سرد، دمای مطلوب را در هر منطقه فراهم می‌کنند. این سیستم‌ها انعطاف‌پذیری بالایی در کنترل دما دارند و می‌توانند به سرعت به تغییرات بار پاسخ دهند.

باکس‌های القایی (Induction Terminal VAV Box)

این نوع باکس‌ها به جای فن، از اصل القا برای کشیدن هوای گرم‌تر از پلنوم سقف یا هوای برگشتی به زون استفاده می‌کنند. هوای القایی با هوای اولیه مخلوط شده و سپس به فضا ارسال می‌شود. مزیت اصلی این سیستم، کاهش قابل توجه مصرف انرژی فن و امکان کارکرد در دبی‌های هوای اولیه بسیار پایین (تا ۲۰ درصد) بدون ایجاد پدیده “دمپ کردن” هوای سرد است. این ویژگی، آن‌ها را برای کاربردهایی که نیاز به صرفه‌جویی حداکثری انرژی دارند، ایده‌آل می‌سازد.

سیستم‌های VAV چند منطقه‌ای (Multi-Zone VAV Systems)

در ساختمان‌هایی که نیاز است به چند منطقه دمایی مختلف تقسیم شوند، از این سیستم استفاده می‌شود. هوا از طریق دمپرهای هوا با کنترل‌کننده‌های اتوماتیک و از طریق کانال‌های مختلف توزیع می‌شود. در این سیستم‌ها، VAV Boxها در هر شاخه کانال فرعی نصب می‌شوند تا دما و حجم هوای ورودی به هر منطقه به صورت مستقل و جداگانه تنظیم شود. این قابلیت زون‌بندی، برای ساختمان‌هایی با بارهای حرارتی متفاوت (مانند یک سمت آفتابی و یک سمت سایه یا اتاق‌های با تراکم جمعیت متفاوت) ایده‌آل است.

چکیده ای از مقایسه دمپر cav و vav

• دمپر cav بر اساس دمای تغییر یافته با هوای ثابت کارکرد دارد ولی دمپر vav در دمای ثابت و حجم هوای متغیر کار می کند. در سیستم cav  تجهیزات کلی آن با حداکثر ظرفیت کار می کند در صورتی که در vav اساس تجهیزات،نیز کاری است.
• از نظر استهلاک، دمپر vav به نسبت cav کمتر است.
• از منظر آلودگی صوتی یا نویز داشتن،سیستم vav کمتر و بهتر است و همچنین کنترل دمایی بهینه تری دارد.
• کنترل رطوبت در دمپر cav امکان ندارد ولی در vav بلا مانع است.
• میزان مصرف انرژی نیز در دمپر cav بیشتر است.به طور کلی دمپر vav مناسب تر،پرکاربرد تر و بهینه تر است.

برای آشنایی بیشتر با این تجهیزات حتما مقاله دمپر چیست را مطالعه نمایید.